Καλικαντζαροσκανταλιές

Στόχοι/Σκοποί:

Οι μαθητές θα πρέπει:

- Να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη φωνή τους με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

- Να κατανοήσουν τη χροιά στην ανθρώπινη φωνή.


- Να ερευνήσουν, να επιλέξουν και να συνδυάσουν ήχους που παράγονται από τα μουσικά όργανα, για να δημιουργήσουν απλές συνθέσεις μουσικής επένδυσης.

Υλικά:

• Μουσικά όργανα τάξης
• Πλαστικά μπουκάλια, πλαστικές σακούλες, κουτάλες και ταψιά/κατσαρόλες.

Διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες.

Το κείμενο της Ηχοιστορίας:

Εισαγωγικές Δραστηριότητες:

1. Εισάγουμε βαθμιαία το γιορτινό κλίμα των Χριστουγέννων στην τάξη. Αυτοσχεδιάζουμε με ρυθμικές και μελωδικές ερωτήσεις σε σχέση με τους καλικάντζαρους. Προσέχουμε πάντα πώς τονίζουμε τις λέξεις. Παίζουμε και τραγουδάμε ρυθμικά τον Καλικάντζαρο της Ν. Ατέσογλου: Είμαι καλικάντζαρος / καλός, κακός και άντζαρος! / Μια σβουράω, μια πηδάω / ό,τι αρπάξω κι ό,τι φάω. / Γιούργια, γιούργια, / πίτες και κουλούρια!

2. Αφηγούμαστε θρύλους για τους καλικάντζαρους που θέλουν να κόψουν το δέντρο της Γης, δείχνουμε εικόνες και φτιάχνουμε κατάλογο με όλες τις σκανταλιές που μπορούν να κάνουν τα παιδιά. 


Οδηγίες Εκτέλεσης:

• Διαβάζουμε στα παιδιά την ηχοιστορία.

•  Στη συνέχεια, προσπαθούμε να εντοπίσουμε μαζί με τα παιδιά τις ηχογόνες πηγές που υπάρχουν στο κείμενο και στη συνέχεια προσπαθούμε να μιμηθούμε με τη φωνή μας και με μουσικά όργανα όσο περισσότερες από αυτές μπορούμε.

• Ακολουθούμε τις οδηγίες στις παρενθέσεις του κειμένου, καθοδηγούμε τα παιδιά αναλόγως ή τα αφήνουμε να αυτοσχεδιάσουν.

• Ενημερώνουμε τα παιδιά ότι αποτελούν μια ορχήστρα (αφού πλέον έχουν καταλήξει στο πως θα αποδώσουν την ηχοιστορία) και ότι εσείς είστε ο μαέστρος. Επομένως πρέπει να υπακούν στις οδηγίες που δίνετε με τα χέρια σας. Πότε δηλαδή πρέπει να ξεκινούν και πότε να σταματούν.

• Διαβάζετε για μία ακόμη φορά την ηχοιστορία, όμως αυτή τη φορά δίνετε σήμα με τα χέρια σας πότε να ξεκινούν και πότε να σταματούν τους ήχους που έχουν από πριν επιλέξει για να επενδύσουν την ιστορία αυτή, καθώς και τον τρόπο παιξίματος των μουσικών οργάνων που έχουν στα χέρια τους.

• Αφού πλέον έχουν κατανοήσει τη ροή της ιστορίας και πλέον τα καθοδηγείτε χωρίς καμία λεκτική οδηγία, παρά μόνο με τα χέρια σας, τότε μπορείτε να προχωρήσετε σε ηχογράφηση.

• Αυτοαξιολόγηση: αφού ακούσετε όλοι μαζί την ηχογράφηση που μόλις έχετε κάνει, μπορείτε να προχωρήσετε σε μια μικρή συζήτηση, π.χ. τι τους άρεσε, τι θα άλλαζαν, αν εντόπισαν κάποιο λάθος που ενδεχομένως έκαναν κ.τ.λ.

Δείγμα 1ο:

Σημείωση:

Το παραπάνω βίντεο αποτελεί απόσπασμα από χριστουγεννιάτικη γιορτή, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2010. Το βίντεο έχει υποστεί επεξεργασία θόλωσης προσώπων, όμως θεωρώ ότι φαίνεται η πορεία της ηχοιστορίας αρκετά ευδιάκριτα. Αφηγείται η συνάδελφος (δασκάλα της τάξης των παιδιών) και πολύ καλή φίλη Φουντουλάκη Μαρία. Το βίντεο διαρκεί περίπου 9 λεπτά, χρόνος θεωρώ υπερβολικός, σε συνθήκες τάξης θα διαρκούσε 2 με 3 λεπτά το πολύ. Θα παρατηρήσετε ότι όλες οι ηχητικές επενδύσεις διαρκούν πολύ περισσότερο από ότι θα έπρεπε, όμως έγινε κατ΄ανάγκη λόγω της παρουσίασης στη γιορτή.

Δείγμα 2ο:

Η εκπαιδευτικός μουσικής Μίντζα Μαρίνα επεξεργάσθηκε την ηχοϊστορία ‘’Kαλικαντζαροσκανταλιές’’ της Νεφέλης Ατέσογλου με έναν διαφορετικό τρόπο, ώστε να προκύψει ένα μουσικοκινητικό δρώμενο που θα μπορούσε να παρουσιαστεί στα πλαίσια μιας χριστουγεννιάτικης εκδήλωσης. Τα καλικαντζαράκια χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: στην ομάδα αυτών που ηχοποίησαν τις λέξεις με τα κρουστά όργανα της ορχήστρας Orff και στην ομάδα των καλικαντζάρων που απέδωσαν κινητικά τους ήχους.

        Η ηχοϊστορία εμπλουτίσθηκε με δύο μουσικά αποσπάσματα από τη σουίτα του Καρυοθραύστη: α) το  ”Χορό της Νεράϊδας των Ζαχαρωτών”  για την εισόδο των καλικαντζάρων και β) το ‘’Ρώσικο χορό’’ (ρυθμική συνοδεία με κρουστά και χορογραφία από όλους τους καλικάντζαρους) για την σκηνή του γλεντιού. Τα τραγούδια που συμπλήρωσαν το μουσικό παζλ της ηχοϊστορίας ήταν το ‘’Κόβε πριονάκι μου’’(από το cd “Η Αγέλαστη πολιτεία και οι καλικάντζαροι“ των Χ. & Π. Κατσιμίχα), και το τραγούδι του τέλους για το οποίο μελοποιήθηκαν τα λόγια των καλικαντζάρων την ημέρα των Φώτων.

Για τις ανάγκες της σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας την περίοδο της καραντίνας, δημιούργησα το παρακάτω e book μέσα από την εφαρμογή book creator. Πριν ξεκινήσετε την ανάγνωση ζητήστε από τους μαθητές σας να φέρουν αντικείμενα και μουσικά όργανα που θα τους βοηθήσουν να αναπαραστήσετε ηχητικά την ιστορία (κουμπιά, λάστιχο, πλαστική σακούλα, μεταλλικό ταψί μίας χρήσης. κουτάλα, τρίγωνο και ταμπουρίνο). Τα υλικά και τα μουσικά όργανα είναι ενδεικτικά, μπορείτε να εμπλουτίσετε την ιστορία με ότι άλλο εσείς επιθυμείτε και φυσικά με ότι διαθέτουν οι μαθητές σας σπίτι τους.

ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣΚΑΝΤΑΛΙΕΣ

Click to read this book, made with Book Creator

https://read.bookcreator.com

 

ΠΗΓΕΣ:

http://www.pi-schools.gr/books/dimotiko/mousiki_a/math_1_60.pdf, σσ. 38-39.

http://www.pi-schools.gr/books/dimotiko/mousiki_b/dask_1_156.pdf, σ. 47, 49.